حضرت معصومه و نهضت علمی

محل رشد و نموّ و تربیت فاطمه معصومه علیهاالسلام خاندانی بود که مخزن اسرار دانش الهی و منبع علم و معرفت شمرده می‏شد. حضور وی در کنار پدری همچون امام موسی بن جعفر(علیهماالسلام) و برادری چون حضرت رضا علیه السلام که از علم «لدنّی» برخوردار بودند، سبب شد فاطمه معصومه(علیهاالسلام) از نظر علمی و آگاهی به مسائل دینی و معارف اسلامی اعم از احکام و اخلاق و ... در حدّ بالایی از رشد علمی برسد تا آنجا که گاهی با نبود پدر بزرگوارش به پرسش‏های دینی و فقهی شیعیان پاسخ می‏داد. از جمله نقل شده است که روزی گروهی از شیعیان وارد مدینه شدند و برای حل مشکل خویش سراغ خانه موسی بن جعفر را گرفتند، کاروانیان وقتی به در خانه امام آمدند، متوجه شدند که آن حضرت به مسافرت رفته است. خستگی راه و نبود امام هفتم سخت بر کاروانیان گران آمد، ناگهان یکی از دختران آن حضرت سکوت غمبار کاروانیان را شکست و فرمود: پرسش‏های خود را به من بدهید تا به تمام آنها پاسخ دهم. پاسخ‏ها را با دقت تمام نوشت و به کاروانیان باز گرداند. کاروانیان شگفت‎زده به پاسخ‏ها نگریستند و با سبک شدن بار غم و اندوه‏شان راه دیار خویش در پیش گرفتند. در مسیر راه به امام هفتم برخوردند و داستان پاسخگویی دخترش فاطمه معصومه را بازگو نمودند و پاسخ‏ها را به او نشان دادند، حضرت لبخندی زد و سه بار فرمود: «فداها ابوها؛ پدرش فدایش باد.»
حضرت معصومه علیهاالسلام علاوه بر پاسخگویی به سؤالات شرعی مراجعه کنندگان، احادیثی را نیز از خود به یادگار گذاشته است.
قابل ذکر است تاریخ اسلام بانوان محدّثه متعددی را در صفحات خویش جای داده است که این محدّثات در عصر رسالت به 45 نفر و در عصر امیرمؤمنان علی علیه السلام به سیزده نفر و همچنین راویان زن از فاطمه زهرا علیهاالسلام به هفت نفر، از امام حسن علیه السلام به چهار نفر، راویان زن از امام حسین به سه نفر، از امام سجاد علیه السلام به سه نفر، امام باقر علیه السلام چهار نفر، امام صادق علیه‎السلام 33 نفر، امام کاظم علیه السلام به پنج نفر، امام رضا علیه السلام به هشت نفر، و از امام جواد علیه السلام به پنج نفر و از امام هادی علیه السلام به سه نفر، و از امام حسن عسکری علیه‎السلام به یک نفر می‏رسند.